De finish

Maandag 21 september. Heerlijk geslapen in onze privé kamer ondanks zere heupen en voeten. We gaan op pad, het is weer wat mistig en koud maar we hopen op een mooie dag. We komen nu af en toe borden tegen met Santiago erop; we komen steeds dichterbij. Na ongeveer twee uur lopen komen we in Arzua aan waar we nog even gaan ontbijten, op een droog broodje en oploskoffie kunnen wij niet verder meer.

Arzua staat bekent om zijn kaas dus een broodje kaas, kopje koffie en jus d’orange als verlaat ontbijt. We raken aan de praat met een Duitse meneer die in Spanje  woont. Zonder dat wij het wisten had hij voor ons de koffie afgerekend en gaf ons ook nog zijn kaartje, dat als er iets zou zijn, wij hem mochten bellen. Volgens ons was het een meneer met aardig wat geld, hij woonde in de bergen, had meerdere paarden, was net even op en neer naar Duitsland geweest maar moest nu naar het ziekenhuis voor onderzoeken, wij wensten hem veel sterkte.

Broodje op, weer verder. Het is al weer wat lekkerder weer geworden dus moeten we voor Liam af en toe een waterstop doen. Bij een fonteintje met een soort bakje ervoor drinkt hij wat, staand op zijn achter poten. Als Hanneke zegt dat hij nog wat moet drinken denkt hij dat hij erin moet springen, hij probeert dit maar het bakje is veel te klein dus dondert hij eruit, een komisch gezicht, hij is een beetje beteuterd.  Even later komen we een grotere waterbak tegen waarin hij lekker kan badderen.

De route gaat door allerlei oude soms armoedige dorpjes waar niets te halen of te brengen is. Eindelijk komen we weer een restaurantje tegen waar we even rust nemen om wat te drinken en te eten. Liam wordt weer uitgebreid geknuffeld. Na een leuke lange wandeling lopen we een klein beetje van de route naar onze alberge in Santa Irene, daar was gereserveerd en mocht Liam op de slaapzaal als iedereen dat goed vond.

Met een aantal pelgrims van de groep eten besteld bij de plaatselijke pizza boer, die het na meer dan een uur pas kwam brengen. Wat hadden we een honger, maar het was wel heel lekker en zeker genoeg. Daarna besloten wij op tijd naar bed te gaan, de tweede helft van de groep ging toen pas eten, het was dus een aardige chaos. Voor de eerste keer in onze pelgrimsloopbaan hebben we moeite moeten doen om Liam buiten te leggen in plaats van op de slaapkamer, maar voor ons aller nachtrust was het beter om Liam in de schuur te laten slapen.

Dinsdag 22 september. Lekker geslapen, de meeste pelgrims waren al een beetje aan het rommelen toen we in ene gestommel en gelach hoorde; staat Liam voor ons neus. Elena, een Duits meisje uit de groep, die helemaal gek is van Liam had haar was uit de droger gehaald die in de schuur stond en Liam meteen meegenomen, Liam blij, werd meteen door velen geknuffeld. Een oudere pelgrim die nog in bed lag vond wel dat Liam als een echte pelgrim stonk.

Na een kopje oploskoffie en droog brood van de vorige dag gaan we weer op pad, eerst weer op de goede route uit zien te komen. Dat lukt ons en bij een restaurantje gaan we even zitten voor een echte kop koffie. Komen daar in ene ook nog twee pelgrims van de groep aan lopen die ruim voor ons vertrokken waren, die hadden dus de goede route pas na vijf kilometer bos gevonden.

Bij het restaurantje maken een paar Koreaanse dames contact met Jan. Ze vragen of Liam wat zeewier met rijst mag hebben, natuurlijk, onze hond eet alles, over alle grenzen heen. Maar zelfs wij gaan over de Koreaanse grens heen en proeven zeewier met rijst, het smaakte lekkerder als bij ons, het zeewier was knapperig, wat  heerlijk smaakt. Bij een mooie Santiago steen even op de foto en Liam meerdere keren zelfs want iedereen wilde met hem op de foto, ons fotomodel.

Het weer is niet echt top, het spattert af en toe. We willen de poncho’s niet aan dus stoppen we bij een restaurantje in de hoop dat na een kop koffie de regen over gevlogen is. Daar stappen Amada en Laurie binnen, ook schuilend voor de regen. Jan had even een schietgebedje gedaan naar Maria en vervolgens het wonder geschied, zij had het goed voor met deze oude pelgrim, het werd droog, ze wilde vast dat we droog aan zouden komen in Santiago. Jan doet nog even een paarden knuffel momentje en verder gaan we weer.

We komen bij een groot pelgrims monument waar we aan de praat raken met twee Nederlanders, Mimy en Hans. Mimy vertelt ons van het kamp (complex) wat ter ere van het bezoek van de paus in 1989 is gebouwd om bezoekers onder te brengen. Het zijn afschuwelijke betonnen bouwsels waar zo’n 500 slaapplaatsen zijn. We lopen erdoorheen en het doet een beetje dood aan, alsof we de laatste mensen op de wereld zijn. In het midden is ooit een soort centrumpje geweest met een restaurant, een bar en wat winkeltjes. Nu is alles leeg en verlaten, alhoewel leeg?

Jan gaat even op onderzoek en komt terug met een paar jacobsschelpen aan een touwtje. We zijn op dat moment met z’n vieren en het zijn er precies vier, dus dat komt goed uit. We worden alle vier een beetje nieuwsgierig maar helaas, meer is er niet te halen. Deze schelpen waren de beloning van saint Jacques. Voor Amada was dit helemaal speciaal; haar zoon had namelijk gezegd dat ze geen schelp mocht kopen van te voren maar hem moest verdienen en dan zou krijgen. Hoe bijzonder is het als ze hem dan krijgt?

We lopen het spookdorp uit en gaan richting Santiago. Eigenlijk ligt Santiago nu aan ons voeten, de eindbestemming. Ons gevoel wordt anders, het einde is in zicht, hier loop je nu vier-en-een-halve maand voor. Hoe zal het straks op het plein bij de kathedraal zijn? De snelle pelgrims hebben op ons gewacht bij het eerste bord “Santiago de compostella”. De groep is bijna compleet en gezamelijk lopen we Santiago binnen.

Op het eerste gezicht is Santiago niet heel bijzonder, we lopen er een beetje doorheen van, is dit het nu? Op een hoek, vlakbij het oude centrum, staat Rene, in een rokje met een dienblad met glaasjes tequila. We proosten met elkaar, we zijn er. Nu echt met z’n allen op naar de kathedraal. Iedereen wordt een beetje stil, we lopen door de oude straten en komen steeds dichter bij de kathedraal. Souvenierwinkeltjes, muzikanten langs de route, het doet heel gezellig aan.

Dan is daar het plein, de torens van de kathedraal staan in de steigers maar het blijft een imposant gebouw, het plein, de pelgrims en andere touristen, doen ons in ene beseffen “dit is het, het einddoel”.  De ontlading is groot, ruim vier maanden lopen voor Jan en bijna twee maanden voor Hanneke en dan ben je er. Leeg gevoel, wel voldaan, trots op onszelf en elkaar. Dan komt de groep ook nog, voor hen geldt hetzelfde en er zijn aardig wat traantjes, iedereen omhelst elkaar en zoekt een beetje troost, voor wat dat weten we niet.

Zo met z’n allen geeft een extra dementie aan dit mooie gevoel. Nog wat staan dralen, stralen en trots staan wezen en dan maken we een afspraak om vanavond met z’n allen te gaan eten. Dan op zoek naar onze slaapplaats. We slapen met zeven man van de groep in een slaapzaal en Liam is nummer acht. Even de stad in, op zoek naar wat normale kleren en nieuwe schoenen voor Jan want de wandelschoenen waren nu echt op. Vrij snel geslaagd voor alles, we zien er weer een beetje uit als normale mensen, we zijn bijna pelgrim af.

Met veertien man uit eten bij een tapas restaurant, we moesten even wachten maar dat was zeker de moeite waard. De tapasbar was top, eten, drinken, eten, drinken en plezier maken; wat was dit een mooie afsluiting. We dachten de rekening zal hoog zijn maar toen we wilde betalen mocht het niet, een man van de groep wilde alles betalen en wist van geen wijken. Daarna rustig terug naar de alberge, de laatste nacht als pelgrim.

Woensdag 23 september. Toch weer vroeg opgestaan omdat we vandaag wilde proberen iets te regelen voor de terugreis. Inmiddels van Peter vernomen dat het huren van een auto niet gaat lukken vanuit nederland. Eerst even een ontbijtje en dan op pad. We gaan het vragen bij de information en de huiskamer van de lage landen. De information geeft aan het bij het treinstation te gaan proberen, daar zijn  ook auto verhuur bedrijven. Bij de huiskamer van de lage landen weten ze ook niet goed hoe je het beste thuis kan komen met een hond, misschien meerijden met iemand, we hebben nog een telefoontje gewaagd naar het bedrijf van de fietsen terug breng service, maar helaas ook dat mocht niet lukken.

Terug naar de alberge om onze spullen op te halen en te brengen naar het hotel waar we de volgende twee nachten zouden blijven. Hotel La Salle, net iets buiten het centrum met een twee persoons kamer waar Laim op mocht, dus een fijne rustige plaats voor hem. Daarna naar de pelgrimsmis, rond 11.00 uur wilden we bij de kerk zijn omdat er anders geen zitplaatsen meer zouden zijn; de mis begint om 12.00 uur.

De kerk is echt stampend vol, zo vol hebben wij een kerk nog nooit gezien, mensen verdringen elkaar bijna. Voordat de mis begint worden we door een non op humoristische wijze meegenomen in een eerste lied. Als zij begint te zingen lijkt iedereen meteen onder de indruk, wat heeft deze non een mooie heldere stem. Dan begint de mis, geleid door acht priesters, een aantal gebeden worden in meerdere talen gedaan. Eigenlijk zit iedereen te wachten op het grote heen en weer zwaaiende wierookvat.

Na de communie en nog een paar mooie liederen van de non komen een aantal monniken binnen die het touw losmaken van het wierookvat, en daar gaat ie, iedereen duikt meteen naar voor met filmcamera’s en fototoestellen om het slingeren van het vat goed vast te leggen. Het vat gaat hoger en hoger en onze gevoelens lijken mee te klimmen, het is een magnifiek gezicht, de monniken die met zijn allen aan dat touw trekken en dat grote wierookvat dat heen en weer gaat. Iedereen kijkt ademloos toe, wat is dit een mooi einde van onze reis. De pastoor geeft de zegen en langzaam worden we onze emoties weer de baas.
Na de mis eerst Liam even ophalen; die was tijdens de dienst in de huiskamer van de lage landen gebleven. Toen op pad naar het station kijken of we een auto kunnen huren. Een leuke wandeling door het oude en nieuwe gedeelte van de stad. Nog even een hapje gegeten en nu maar hopen dat er iets te regelen valt. Bij het station aangekomen blijken de verhuurbedrijven nog gesloten te zijn. We besluiten toch nog een keer te kijken of we met de trein kunnen, nou dus niet, er mogen geen honden meer als 10 kilo in de trein.

Geen honden in de bus en in de trein in Spanje, hoe kom je dan ergens zonder auto? Oké, dus wachten tot de verhuur bedrijven open gaan. Liam wat uit het zicht gelegd want als we zeggen dat we een hond hebben zal het helemaal wel niet lukken. De eerste zegt: “Huren? Een auto? Je kan hier alleen maar reserveren.” Nou dat willen we toch, maar hij bonjourde ons gewoon de tent uit. Jan zag op de hoek nog een verhuur bedrijf en ging daar vragen en verdomd, het kon, een auto tot aan de grens, afleveren bij het vliegveld van San Sebastiaan. Vrijdag 10 uur ophalen en zondag 10 uur afleveren bij het vliegveld. Het blijft spannend want betaald hebben we nog niet.

Enigzins gerust gesteld lopen we naar het centrum terug. Misschien komen we toch nog makkelijker naar huis als we dachten. Terug naar het hotel gelopen en even een tukkie doen. Omdat het voor de meeste pelgrims van de groep de laatste avond was hadden we afgesproken om weer met elkaar te gaan eten. In weer een heel leuk restaurant, aan een lange tafel hebben we met zijn allen het verhaal nog eens doorgenomen van wat we allemaal meegemaakt hadden, onder het genot van wederom een heerlijke maaltijd en heel veel sterke drank.

Jan kan met zijn zwagers meedoen voortaan, maak jullie borst maar nat. Jan drinkt tegenwoordig, wijn, bier, grappa, champagne, verschillende likeurtjes en brandy. Twee mensen uit de groep vierden hun verjaardag een beetje en kregen een taart met kaarsjes. Ook werden zij nog toegezongen door een meisje met een gitaar en later ook door Bill.

Wederom na een leuke avond gehad te hebben wilden we allemaal afrekenen en wederom was het antwoord “nee”!  Wel raar hoor twee avonden zoveel eten en drinken en dan niet hoeven te betalen. Daarna nog even langs de kathedraal,  een foto maken van een bijzonder fenomeen; een paal op het plein die een schaduw maakt die lijkt op een pelgrim. Door de inmiddels donkere stille straten gaan we terug naar ons hotel.